Nhạc sĩ 'Hoa cau vườn trầu' qua đời

Nghệ sĩ Ploong Thiết cho biết hơn hai năm qua, Nguyễn Tiến mắc các bệnh tuổi già, thường xuyên phải nằm viện. Anh gắn bó với nhạc sĩ nhiều năm khi công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội, thường gọi ông là bố. "Ông rất vui tính, gần gũi, luôn hết lòng cống hiến cho nghệ thuật và chỉ dạy cho các học trò. Sự ra đi của ông là mất mát rất lớn", anh nói.

Trên trang cá nhân - nghệ sĩ Thúy Đạt - em gái song sinh của cố nhạc sĩ - viết bài thơ thay lời tiễn biệt:

"Đau xót quá anh ơi
Thế là bát máu sẻ làm đôi
Từ nay em đã mất anh rồi
Khúc ruột mẹ cho giờ chia nửa
Em hát một mình với đơn côi

Vắng tiếng đàn anh lời tâm sự
Réo rắt ngọt bùi những khúc nhôi
Tạo hóa cho anh về đất mẹ
Cùng với tổ tiên hỡi anh ơi..."

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều chia buồn trước sự ra đi của nghệ sĩ tài năng. Nhiều năm trước, nhà thơ mở phần ghi âm một bản đàn bầu ông chơi cho nhạc sĩ Nguyễn Tiến nghe. Nhạc sĩ sau đó khen ngợi: "Thiều chơi ngọt quá, tiếng đàn đắm đuối". Ông đề nghị đàn anh dạy đàn bầu nhưng cuối cùng không học được do bận rộn công việc. Lần cuối cả hai gặp nhau, nhạc sĩ hỏi: "Thiều bảo học đàn bầu mà sao không thấy đến?". Nguyễn Tiến còn phổ nhạc bài thơ Hoa dâm bụt của ông.

Nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long nhận xét: "Nguyễn Tiến là một trong những nhạc sĩ sáng tác khai thác chất liệu dân gian rất tài tình, đặc biệt là chất liệu dân gian đồng bằng Bắc bộ như trong Hoa cau vườn trầu, Nhớ đêm giã bạn".

Trong các sáng tác của Nguyễn Tiến, nhạc phẩm Hoa cau vườn trầu được nhiều khán giả, nghệ sĩ yêu thích từ giai điệu đến ca từ đậm hồn quê, tình yêu quê hương.

Về hoàn cảnh ra đời bài hát, nhạc sĩ từng cho biết một lần về quê nhà Nam Định, ông nghe được câu chuyện tình buồn của chị hàng xóm. Chị yêu một người gần nhà nhưng phải xa cách vì anh đi chiến đấu. Sau này, anh trở về nhưng vì nhiều lý do, cả hai không đến được với nhau, để lại nhiều tiếc nuối trong lòng chị. Đêm đó, khi đi ngang qua một hàng cau, trong đầu ông bỗng vang lên ca từ "Hoa cau rụng trắng sân nhà em". Nghĩ về chuyện tình đó, nhạc sĩ triển khai thành bài hát. Ca khúc được biết đến nhiều qua giọng hát của Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền.

Nhạc sĩ Nguyễn Tiến sinh năm 1953 trong gia đình có truyền thống nghệ thuật ở Nam Định. Cha ông là nghệ sĩ đàn bầu Nguyễn Tiếu. Ông hai lần được biểu diễn đàn bầu cho Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 10 tuổi và 13 tuổi. Ông tốt nghiệp Trường Nghệ thuật Quân đội và công tác tại Đoàn Ca múa Tổng cục Chính trị (nay là Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội). Trước khi về hưu, ông đảm nhận vị trí Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội.

Ông được mệnh danh là Tiến bầu. Trong suốt sự nghiệp, ông 18 lần đoạt Huy chương vàng trong nước và quốc tế cho các tiết mục trình diễn đàn bầu. Năm 2012, ông được trao danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân với vai trò nghệ sĩ đàn bầu, đạo diễn, chỉ huy âm nhạc.

Về lĩnh vực sáng tác, ông là tác giả của nhiều ca khúc được công chúng biết tới như: Hoa cau vườn trầu, Phú nước non, Chiều mưa Hà Nội, Chiều xứ Lạng, Nhớ đêm giã bạn, Hồn Việt, Chuyện tình lá diêu bông, Hoa cỏ may, Nam Định mình ơi, Dời đô... Năm 2012, ông được phong tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật dành cho cụm ca khúc Hoa cau vườn trầu, Phú nước non, Chiều mưa Hà Nội, Chiều xứ Lạng, Nhớ đêm giã bạn và khí nhạc Ngũ quả mừng xuân, Hồn Việt.

Hiểu Nhân