Vấn đề Đài Loan đốt nóng thượng đỉnh Mỹ - Trung

"Tổng thống Biden nói rõ Mỹ phản đối mọi hành động đơn phương thay đổi hiện trạng ở khu vực và duy trì hòa bình, ổn định tại eo biển Đài Loan", một quan chức cấp cao giấu tên trong chính quyền Biden nói qua điện thoại với các phóng viên quốc tế hôm nay, sau hội nghị thượng đỉnh trực tuyến Mỹ - Trung.

Quan chức này cho biết trong cuộc họp kéo dài khoảng ba tiếng đêm 15/11 (sáng 16/11 giờ Hà Nội), Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đề cập nhiều điểm nóng trong quan hệ song phương như tình hình eo biển Đài Loan, bán đảo Triều Tiên, Afghanistan, Iran, thị trường năng lượng toàn cầu, khí hậu, thương mại, quốc phòng và đại dịch Covid-19.

Trong đó, Đài Loan là vấn đề được hai lãnh đạo dành nhiều thời gian thảo luận nhất. Theo quan chức cấp cao Nhà Trắng, Tổng thống Biden tái khẳng định lập trường của Mỹ về nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng cũng trình bày thẳng thắn một số quan ngại về cách Bắc Kinh hành xử trong vấn đề Đài Loan.

Trong khi đó, hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Xinhua đưa tin ông Tập đã chỉ trích những nhân tố "cổ súy độc lập" cho Đài Loan. "Một số người ở Mỹ muốn dùng Đài Loan để kiểm soát Trung Quốc. Xu hướng này rất nguy hiểm và giống như đang đùa với lửa, những kẻ đùa với lửa sẽ bị bỏng tay", Xinhua dẫn lời ông Tập.

Ông Tập cam kết Bắc Kinh "kiên trì tìm kiếm giải pháp tái thống nhất hòa bình một cách chân thành, nhưng nếu phe ly khai Đài Loan khiêu khích hoặc vượt lằn ranh đỏ, Trung Quốc đại lục có hành động quyết đoán".

Bình luận về thông tin do truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng rằng Tổng thống Biden "không ủng hộ Đài Loan độc lập", quan chức Nhà Trắng lưu ý Washington đã nhiều lần thể hiện rõ lập trường về vấn đề Đài Loan và chính sách ngoại giao Mỹ không thay đổi.

Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc gần đây xấu đi, một phần liên quan đến vấn đề Đài Loan. Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất, tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần.

Quân đội Trung Quốc tổ chức nhiều cuộc diễn tập với khí tài tối tân quanh đảo Đài Loan, đồng thời điều nhiều máy bay quân sự áp sát hòn đảo. Trong khi đó, Mỹ nhiều lần phát tín hiệu ủng hộ đảo Đài Loan trước các hoạt động mà Washington coi là "hành vi gây hấn" của Bắc Kinh.

Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 giữa hai nước cũng chiếm phần lớn nội dung hội nghị thượng đỉnh trực tuyến giữa hai lãnh đạo. Biden nhấn mạnh mức độ hoàn thành cam kết của Trung Quốc trong thỏa thuận giai đoạn 1 mang ý nghĩa quan trọng với chính phủ Mỹ.

Tổng thống Mỹ cho rằng lãnh đạo hai nước có trách nhiệm đảm bảo cạnh tranh song phương không dẫn đến xung đột, dù là do hành động có chủ đích hay ngoài ý muốn. Chủ tịch Trung Quốc chia sẻ quan điểm này, cho rằng Bắc Kinh và Washington cần san sẻ trách nhiệm quốc tế và hợp tác thúc đẩy hòa bình và phát triển thế giới.

"Với vị thế hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và đều là thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Trung Quốc và Mỹ cần tăng cường liên lạc và hợp tác", hãng thông tấn Trung Quốc dẫn lời ông Tập.

Quan chức cấp cao chính phủ Mỹ lưu ý Washington từ đầu không kỳ vọng cuộc đối thoại là bước ngoặt hay bước tiến đột phá cho thực trạng quan hệ với Bắc Kinh. Mỹ mong muốn có mối quan hệ ổn định với Trung Quốc, duy trì cạnh tranh trong mức kiểm soát và giữ liên lạc song phương.

"Chúng tôi sẵn sàng đối trọng Trung Quốc ở những điểm cần thiết và có thể hợp tác trong các lĩnh vực cùng chia sẻ lợi ích", quan chức này nói.

Trung Nhân