Tàu sân bay mới của Trung Quốc vẫn không thể so với tàu Mỹ

Ngày 9-11 (giờ địa phương), Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Mỹ (CSIS) đã công bố một số hình ảnh vệ tinh mới nhất về quá trình hoàn thiện tàu sân bay Type 003 của quân đội Trung Quốc (TQ) tại nhà máy đóng tàu Giang Nam thuộc TP Thượng Hải, theo đài CNN. Đây là tàu sân bay thứ hai tự đóng hoàn toàn của TQ, sau tàu sân bay Sơn Đông được đưa vào biên chế hồi tháng 12-2019.

Tiến độ và thời gian hạ thủy của tàu Type 003

Theo đánh giá của CSIS, tiến độ lắp đặt các hạng mục ở trong và ngoài tàu sân bay Type 003 thể hiện trên ảnh chụp lần này so với lần chụp hồi tháng 9 về cơ bản đã hoàn thành. Một số bộ phận cơ bản của tàu như động cơ, bộ phát năng lượng đã được đưa vào bên trong tàu và khóa chặt; phần boong tàu gần như đã hoàn chỉnh.

Bộ phận quan trọng khác là các bệ phóng máy bay vẫn đang trong quá trình lắp đặt khi chỉ mới có một bệ được gắn lên tàu và phủ bạt bảo vệ, hai bệ còn lại được để lộ thiên ngay cạnh tàu - chứng tỏ các kỹ sư TQ nhiều khả năng vẫn còn đang kiểm tra.

Dựa vào các thông tin hiện có về tàu Type 003, CSIS dự đoán tàu này có thể được hạ thủy trong khoảng 3-4 tháng tới. Dù vậy, mốc thời gian này có thể bị kéo dài lâu hơn tùy theo mức độ phức tạp trong quá trình đóng tàu, cũng như việc nhà máy Giang Nam có phải nhận thêm các đơn đóng tàu khác hay không. Thông tin từ cổng thông tin điện tử của nhà máy ghi rõ cơ sở này đang chuẩn bị bàn giao hơn 40 tàu thương mại cho một loạt đối tác nước ngoài như Singapore, Nhật, Thụy Điển, Hà Lan…

“Ngoài ra, ngay cả khi hạ thủy thì Type 003 vẫn phải chạy thử thêm vài năm nữa rồi mới được đưa vào biên chế chính thức. Hồi tháng 9, một báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ dự đoán tàu này có thể hoạt động chính thức vào năm 2023 nhưng đến tháng 10 thì dời đến năm 2024” - CSIS cho hay.

Tàu sân bay hiện đại nhất của Trung Quốc?

Trả lời đài CNN, chuyên gia Matthew P. Funaiole của CSIS nhận định tàu Type 003 có thể được xem là đột phá đầu tiên của Quân giải phóng nhân dân TQ trong nỗ lực cân bằng sức mạnh trên biển với quân đội Mỹ. Ông chia sẻ tàu sân bay ngoài việc thể hiện khả năng chiến đấu vượt trội của một quốc gia, còn là biểu tượng có giá trị răn đe và phô trương sức mạnh quân sự. Điều này phù hợp với tham vọng xây dựng lực lượng hải quân mang đẳng cấp thế giới cũng như cố gắng thuyết phục các nước khác rằng năng lực quân sự của TQ không hề thua kém siêu cường Mỹ.

So với hai tàu Liêu Ninh và Sơn Đông vẫn sử dụng công nghệ cũ từ thời Liên Xô, Type 003 được trang bị nhiều công nghệ tiên tiến hơn với động cơ hơi nước gần giống một số tàu chiến của Mỹ. Hệ thống bệ phóng máy bay cùng hệ thống vũ khí bố trí trên tàu cũng được thiết kế theo hướng giống tàu Mỹ.

Các tàu Liêu Ninh và Sơn Đông cũng không được trang bị hệ thống phóng đẩy máy bay nên vẫn chưa thể triển khai các máy bay nặng trong khi chiến đấu cơ như J-15 khi cất cánh không thể mang theo nhiều vũ khí và nhiên liệu. Điều này dẫn đến hạn chế về tầm hoạt động cũng như hỏa lực của các chiến đấu cơ này.

“Type 003 có thể được tích hợp hệ thống máy phóng từ trường để giúp máy bay cất cánh. Ưu điểm của hệ thống này là máy bay có thể cất cánh nhanh với số lượng lớn, mang được nhiều nhiên liệu, đạn dược hơn” - ông Funaiole cho hay.

Một báo cáo nghiên cứu của Quốc hội Mỹ hồi tháng 10 cũng cho biết tàu sân bay Type 003 của TQ dự kiến có lượng choán nước là 100.000 tấn, tương đương một tàu sân bay cùng lớp của Mỹ. Tuy nhiên, dù có hệ thống phóng tiên tiến, vẫn có nhiều dấu hiệu cho thấy tàu sân bay TQ còn thua kém tàu sân bay Mỹ do các tàu Mỹ có nhiều máy phóng máy bay hơn, đường băng lớn hơn và nhiều thang máy để triển khai máy bay nhanh hơn, theo ông Funaiole.

Bên cạnh đó, toàn bộ tàu sân bay của Mỹ đều chạy bằng năng lượng hạt nhân cho thời gian hoạt động trên biển lâu hơn, đặt cạnh động cơ hơi nước của Type 003 là có thể thấy tầm hoạt động của tàu này sẽ bị hạn chế. Điểm yếu này cũng dẫn tới việc tàu Type 003 có thể phải phụ thuộc rất nhiều vào các tàu hậu cần đi theo. Hải quân TQ cho đến nay chưa đủ nguồn lực để xây dựng một hạm đội hoàn chỉnh đi theo hỗ trợ và bảo vệ tàu sân bay này như các hạm đội của Mỹ.

Lý do cuối cùng và quan trọng nhất, theo ông Funaiole, là kinh nghiệm thực chiến, vận hành tàu sân bay với số lượng lớn và sử dụng loại tàu này phối hợp với các tàu chiến khác hàng chục năm của Mỹ kể từ Thế chiến thứ II đến nay. Về khía cạnh này, ông Funaiole đánh giá TQ chỉ so với Nga đã thua rất xa, còn so với Mỹ là có thể phải mất 20-30 năm mới bắt kịp.

“Do đó, nhiều khả năng nếu muốn phát huy tác dụng của Type 003 thì TQ có thể chỉ giới hạn tàu này ở các vùng biển gần trong khu vực Thái Bình Dương, chứ không thể kéo tàu ra xa hơn. Đưa tàu ra xa hơn, TQ vừa không đủ khả năng triển khai vừa thiếu nhân sự vận hành và căn cứ hậu cần để hỗ trợ kịp thời cho tàu” - ông Funaiole chia sẻ thêm.