Hội nghị Văn hóa toàn quốc: Phát triển nền văn hoá trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng đã nêu: Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã hoạch định đường lối đất nước đến năm 2030 – tầm nhìn đến 2045 với mục tiêu: Phấn đấu đến năm 2045 đất nước ta trở thành đất nước công nghiệp phát triển. Đại hội cũng đã thông qua chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của đất nước 10 năm. Từ đó để tập trung thực hiện các nhiệm vụ, cụ thể hoá quan điểm, đường lối của Đảng. Nhất là sáng nay, chúng ta hệ thống lại các quan điểm của Đảng, tư tưởng của Bác Hồ về văn hoá, nhất là điểm mới mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc XIII đề ra về lĩnh vực văn hoá đòi hỏi các cấp, các ngành, cơ quan quản lý về văn hoá cần cụ thể hoá các quan điểm này, xây dựng các chương trình và tham mưu, ban hành các chính sách. Với trách nhiệm của mình, Bộ VHTT&DL được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ là sớm cụ thể hoá chiến lược về kinh tế, xã hội, phát triển đất nước gắn với chiến lược phát triển văn hoá đến năm 2030 và chiến lược văn hoá đối ngoại.

Bộ VHTT&DL đã phối hợp với các bộ, ngành T.Ư và địa phương tiến hành xây dựng chiến lược và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Ban hành Quyết định số 1909 ngày 12/11 về việc phê duyệt Chiến lược phát triển văn hoá đến năm 2030.

Chiến lược tập trung thể hiện 5 quan điểm lớn. Thực chất, 5 quan điểm này là tiếp tục cụ thể hoá quan điểm ghi trong Nghị quyết XIII rõ hơn, sâu hơn, và phù hợp hơn với tình hình thực tiễn hiện nay trên cơ sở các quan điểm chung.

Quan điểm thứ nhất là định hình văn hoá, xác định vị trí của văn hoá. Trong đó khẳng định, văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội. Vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển kinh tế, xã hội. Văn hoá phải được đặt ngang hàng và phát triển hài hoà với kinh tế, chính trị. Đảm bảo yếu tố văn hoá và con người trong phát triển kinh tế để thích ứng với xu thế phát triển của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 và trước sự tác động của thiên tai, dịch bệnh.

Quan điểm thứ 2 là xây dựng, phát triển văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học, thống nhất trong đa dạng cộng đồng văn hoá dân tộc; là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân là chủ thể sáng tạo, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ và những người làm công tác văn hoá giữ vai trò nòng cốt.

Quan điểm thứ 3 là phát triển văn hoá vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát triển văn hoá, trọng tâm là chăm lo xây dựng cho con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp, với các đặc tính cơ bản: Yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo.

Quan điểm thứ 4 là phát huy mọi nguồn lực để phát triển văn hoá thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc; nhân tố thúc đẩy phát triển con người Việt Nam trở thành trung tâm, chủ thể, nguồn nhân lực quan trọng nhất và mục tiêu của sự phát triển.

Quan điểm thứ 5 là chủ động hợp tác và quảng bá các giá trị văn hoá của Việt Nam ra thế giới, phát huy sức mạnh mềm của văn hoá, góp phần quan trọng vào sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị để nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế, tạo dựng môi trường hoà bình, bảo vệ vững chắc tổ quốc, bảo đảm sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Từ quan điểm đó, Chiến lược đặt ra 4 mục tiêu chung và 8 mục tiêu cụ thể. Trong đó 4 mục tiêu chung. Mục tiêu đầu tiên là xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; phát triển con người Việt Nam toàn diện. Mục tiêu thứ 2 là xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Mục tiêu thứ 3 là hoàn thiện cơ chế thị trường trong lĩnh vực văn hoá gắn liền với nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp văn hoá có tiềm năng. Mục tiêu thứ 4 là có cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài, huy động nguồn lực để phát triển văn hoá, con người.

Về nhiệm vụ giải pháp, trong Chiến lược đặt ra 11 nhiệm vụ giải pháp chính gồm: Nâng cao nhận thức, đẩy mạnh tuyên truyền, phát triển văn hoá; Hoàn thiện thể chế, chính sách, khuôn khổ phát lý; Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện; Xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế; Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hoá; Bảo vệ và phát huy di sản văn hoá dân tộc; Hoàn thiện cơ thế thị trường trong lĩnh vực văn hoá, ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp văn hoá; Chủ động hội nhập, tăng cường hợp tác, giao lưu quốc tế về văn hoá; Tạo đột phá phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật; Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hoá; Phát huy hiệu quả các nguồn nhân lực đầu tư phát triển trong lĩnh vực văn hoá.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, để phát huy hiệu quả sức mạnh mềm văn hóa thông qua chuyển hóa các tài nguyên văn hóa thành các sản phẩm, dịch vụ CNVH, từ góc độ thể chế, Việt Nam cần xác định 5 giải pháp phát triển CNVH.

Trong đó, giải pháp đầu tiên là “Kiện toàn khung khổ thể chế, chính sách”. Cụ thể, việc hoàn thiện khung thể chế, chính sách, tháo gỡ kịp thời những rào cản, vướng mắc, khó khăn, hình thành khung khổ pháp lý, thể chế nhằm phát huy mọi tiềm năng, nguồn lực, tạo động lực cho CNVH phát triển theo hướng đáp ứng yêu cầu thị trường đầy đủ, hiện đại, hội nhập quốc tế. Đồng thời, tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về: Điện ảnh, di sản văn hóa, sở hữu trí tuệ, quảng cáo... Hoàn thiện, bổ sung các quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan đáp ứng yêu cầu bảo hộ và thực thi quyền trong nước và hội nhập quốc tế; thúc đẩy phát triển văn hóa và phát triển các ngành CNVH.